Alkoholizm - Jak rozpoznać problem? Test AUDIT

Alkoholizm, czyli uzależnienie od alkoholu, to jedno z najczęstszych uzależnień w Polsce, które ma poważny wpływ na zdrowie, relacje społeczne i życie zawodowe. Wiele osób, które mają problemy z alkoholem, nie jest świadomych swojego uzależnienia lub nie zdaje sobie sprawy z jego skali. Diagnoza alkoholizmu stanowi kluczowy krok w zrozumieniu problemu oraz rozpoczęciu skutecznej terapii. W poniższym artykule przybliżam, na czym polega autodiagnoza alkoholizmu, kiedy warto szukać pomocy oraz jakie są pierwsze kroki w kierunku zdrowienia.

Czym jest alkoholizm i jakie są jego objawy?

Alkoholizm to przewlekłe i postępujące zaburzenie charakteryzujące się trudnościami w kontrolowaniu ilości spożywanego alkoholu, pomimo świadomości jego negatywnego wpływu na zdrowie i życie. 

Kryteria diagnostyczne alkoholizmu według DSM-5

Zgodnie z wytycznymi DSM-5 oraz międzynarodowymi kryteriami, diagnoza alkoholizmu może być postawiona, gdy pacjent spełnia określone kryteria, takie jak:

A. Problematyczny wzorzec spożywania alkoholu prowadzący do klinicznie istotnego upośledzenia lub stresu, objawiający się co najmniej dwoma z następujących objawów, występujący w okresie 12 miesięcy:

1. Spożywanie alkoholu w większych ilościach lub przez dłuższy czas niż zamierzano.
2. Uporczywe pragnienie lub nieskuteczne próby ograniczenia lub kontrolowania spożycia alkoholu.
3. Poświęcanie dużej ilości czasu na działania związane ze zdobywaniem alkoholu, piciem i likwidowaniem negatywnych skutków.
4. Pragnienie lub silne pragnienie spożywania alkoholu (głód alkoholu).
5. Nawracające spożywanie alkoholu, które skutkuje zaniedbaniem głównych obowiązków w pracy, szkole lub domu.
6. Ciągłe spożywanie alkoholu pomimo uporczywych lub nawracających problemów społecznych lub interpersonalnych spowodowanych lub zaostrzonych przez działanie alkoholu.
7. Ograniczanie czy porzucanie z powodu alkoholu ważnych aktywności społecznych, zawodowych, lub rekreacyjnych.
8. Nawracające spożywanie alkoholu w sytuacjach, w których jest to fizycznie niebezpieczne, np. prowadzenie samochodu, obsługa maszyn.
9. Spożywanie alkoholu pomimo nawracających problemów fizycznych lub psychologicznych, prawdopodobnie spowodowanych lub zaostrzonych przez alkohol.
10. Tolerancja, zdefiniowana przez jedno z następujących:
    1. Potrzeba wyraźnie zwiększonej ilości alkoholu w celu osiągnięcia upojenia lub pożądanego efektu.
    2. Wyraźnie zmniejszony efekt przy ciągłym używaniu tej samej ilości alkoholu.
11. Zespół abstynencyjny, objawiający się jednym z następujących:
    1. Charakterystyczny zespół abstynencyjny dla alkoholu:
       1. Niedawne spożycie alkoholu.
       2. Klinicznie istotne problematyczne zmiany behawioralne lub psychologiczne (np. niewłaściwe zachowanie seksualne lub agresywne, chwiejność nastroju, zaburzona ocena), które rozwinęły się podczas lub krótko po spożyciu alkoholu.
    2. Przyjmowanie substancji o podobnym działaniu z zamiarem złagodzenia albo uniknięcia objawów abstynencyjnych.

Kryteria oceny ciężkości zaburzenia

Łagodne: Obecność 2–3 objawów.
Umiarkowane: Obecność 4–5 objawów.
Ciężkie: Obecność 6 lub więcej objawów.

Jak sprawdzić czy mam problem z alkoholem? Test AUDIT

Autodiagnoza alkoholizmu jest pierwszym krokiem do uświadomienia sobie problemu i podjęcia odpowiednich działań. Istnieją specjalne narzędzia i testy autodiagnostyczne, które pomagają ocenić, czy sposób spożywania alkoholu wskazuje na ryzyko uzależnienia. Jeśli chcesz sprawdzić czy ten problem dotyczy Ciebie, wykonaj szybki test autodiagnostyczny AUDIT (kliknij i sprawdź). Pytania te obejmują m.in. kwestie częstotliwości picia, sytuacji związanych z pragnieniem alkoholu, a także konsekwencje zdrowotne i społeczne.

Należy dodać, że diagnoza uzależnienia od alkoholu powinna być postawiona przez specjalistę, najlepiej psychologa lub psychiatrę, który stosuje profesjonalne narzędzia diagnostyczne.

Kiedy warto szukać pomocy?

Jeśli odpowiedzi na pytania autodiagnostyczne sugerują, że picie alkoholu staje się problemem, ważne jest, aby nie ignorować tych sygnałów i jak najszybciej zwrócić się o pomoc. Wczesne rozpoznanie problemu alkoholowego zwiększa szanse na skuteczne leczenie i zapobiega dalszemu pogorszeniu się zdrowia oraz relacji społecznych. Jeśli czujesz, że potrzebujesz wsparcia napisz do mnie lub sprawdź "Jak wygląda terapia ze mną?".

Leczenie i wsparcie w walce z alkoholizmem

Leczenie uzależnienia od alkoholu opiera się na psychoterapii, a czasem także farmakoterapii. W Polsce dostępne są liczne ośrodki terapeutyczne, grupy wsparcia, takie jak Anonimowi Alkoholicy (AA), oraz organizacje oferujące pomoc dla osób uzależnionych i ich rodzin. Terapia indywidualna i grupowa pozwala zrozumieć źródła uzależnienia, a także rozwijać umiejętności radzenia sobie z sytuacjami wyzwalającymi pragnienie picia.

Zwolnienie lekarskie w trakcie leczenia alkoholizmu

Podczas leczenia alkoholizmu można otrzymać zwolnienie lekarskie, jeśli lekarz uzna, że stan zdrowia pacjenta tego wymaga. Dotyczy to zarówno leczenia w warunkach ambulatoryjnych, jak i leczenia w zamkniętych ośrodkach leczenia uzależnień.

Zwolnienie lekarskie w takim przypadku może obejmować okres detoksykacji, hospitalizacji oraz psychoterapii, a także późniejsze fazy rehabilitacji, jeśli pacjent wymaga dłuższego czasu na powrót do pełnej sprawności. Z perspektywy prawa pracy, leczenie uzależnienia jest traktowane jako stan chorobowy, co daje pracownikowi prawo do zwolnienia lekarskiego i zasiłku chorobowego. W celu uzyskania takiego zwolnienia, pacjent powinien skonsultować się z lekarzem rodzinnym, psychiatrą lub lekarzem specjalizującym się w leczeniu uzależnień, który ma uprawnienia do wystawienia zaświadczenia L4.

Diagnoza alkoholizmu jest pierwszym krokiem w kierunku zdrowienia. Narzędzia autodiagnostyczne, takie jak test AUDIT, mogą pomóc w ocenie ryzyka uzależnienia. Jeśli rozpoznajesz u siebie objawy alkoholizmu, nie zwlekaj z szukaniem pomocy – profesjonalna diagnoza i odpowiednie leczenie mogą znacząco poprawić jakość życia i pomóc w powrocie do zdrowia.