Osobowość histrioniczna - Kiedy potrzeba uwagi zdominuje życie

Osobowość histrioniczna (HPD, z ang. Histrionic Personality Disorder) to specyficzny rodzaj zaburzenia osobowości, który wyróżnia się intensywną potrzebą bycia w centrum uwagi i silnymi reakcjami emocjonalnymi. Osoby z tym zaburzeniem często podejmują impulsywne decyzje, dramatyzują w codziennych sytuacjach i poszukują aprobaty otoczenia. Z tego artykułu dowiesz się jaka jest charakterystyka tego zaburzenia, jakie są kryteria diagnostyczne oraz dostępne metody leczenia.

Co to jest osobowość histrioniczna?

Osobowość histrioniczna to zaburzenie psychiczne należące do grupy zaburzeń osobowości typu B (dramatu i emocji). Osoby z HPD często wyrażają swoje uczucia w sposób przerysowany, zachowują się teatralnie i oczekują ciągłej uwagi. Charakterystyczne są również łatwość manipulowania emocjami innych oraz nadmierna koncentracja na wyglądzie fizycznym i atrakcyjności. Te cechy mogą znacząco utrudniać utrzymanie zdrowych relacji osobistych i zawodowych.

Kryteria diagnostyczne osobowości histrionicznej według DSM-5

Według DSM-5 (Podręcznika Diagnostyki i Statystyki Zaburzeń Psychicznych) osobowość histrioniczną opisana jest jako stały wzorzec zachowań i reakcji emocjonalnych związany z nadmiernie wyrażoną emocjonalnością i potrzebą koncentrowania na sobie uwagi, rozpoczynający się u młodych dorosłych i występujący w różnych warunkach, charakteryzujący się co najmniej pięcioma z poniższych:

1. Pacjent czuje się źle w sytuacjach, w których cała uwaga nie jest skoncentrowana wokół niego.
2. Relacje z innymi często charakteryzują się niedostosowanym w kontekście zachowaniem seksualnym.
3. Wykazuje szybko zmieniający się i powierzchowny sposób wyrażania emocji.
4. Stale wykorzystuje wygląd fizyczny w celu skupienia na sobie uwagi.
5. Używa stylu wypowiedzi, który jest bogaty w emocje i ubogi w konkretne informacje.
6. Zachowuje się “na pokaz”, teatralnie, ma nadmierną potrzebę pokazywania emocji.
7. Łatwo ulega wpływom (innych osób i okoliczności).
8. Traktuje związki jakby były głębsze niż w rzeczywistości są.

Jak rozpoznać histrioniczne zaburzenie osobowości?

Diagnozowanie osobowości histrionicznej wymaga kompleksowej oceny przeprowadzonej przez specjalistę zdrowia psychicznego, takiego jak psychiatra, psycholog kliniczny lub psychoterapeuta. Proces rozpoczyna się od dokładnego wywiadu z pacjentem, który obejmuje analizę jego historii medycznej, zachowań oraz relacji interpersonalnych. Specjalista ocenia, czy pacjent spełnia kryteria diagnostyczne. Diagnoza może być wspierana przez dodatkowe testy psychologiczne, które pomagają ocenić wzorce emocjonalne i behawioralne pacjenta.

Jak leczyć osobowość histrioniczną?

Leczenie HPD skupia się głównie na psychoterapii, szczególnie na terapii poznawczo-behawioralnej, która może pomóc pacjentowi lepiej zrozumieć własne potrzeby emocjonalne i nauczyć się zdrowych strategii zarządzania nimi. Psychoterapia pomaga także w rozwijaniu zdrowszych wzorców relacji z innymi oraz w radzeniu sobie z potrzebą aprobaty. W przypadkach współwystępowania zaburzeń lękowych lub depresyjnych lekarz może zalecić farmakoterapię jako wsparcie terapii. Kluczowym elementem terapii jest zwiększenie świadomości własnych zachowań i ich wpływu na relacje z innymi.

Osobowość histrioniczna to złożone zaburzenie osobowości, cechujące się silną potrzebą uwagi i dramatyzowaniem. Diagnoza HPD wymaga szczegółowej analizy przez specjalistę oraz spełnienia kryteriów. Psychoterapia jest najskuteczniejszym sposobem leczenia tego zaburzenia, a jej efekty mogą pomóc w poprawie jakości relacji i zwiększeniu satysfakcji z życia.