Jak wykonywanie ćwiczeń w terapii DBT zmienia życie? Opowieść pacjentki

Terapia Dialektyczno-Behawioralna (DBT) to jedno z najskuteczniejszych podejść terapeutycznych dla osób borykających się z trudnościami emocjonalnymi. Jej głównym celem jest pomoc pacjentom w regulacji emocji, zmniejszaniu impulsywnych zachowań i rozwijaniu zdrowych strategii radzenia sobie z wyzwaniami codziennego życia. Proces terapii DBT nie kończy się jednak na sesjach terapeutycznych – kluczowa część pracy odbywa się na co dzień, kiedy pacjent stosuje poznane techniki w prawdziwych sytuacjach życiowych. Poniżej przedstawiam historię jednej z moich pacjentek, która stosuje techniki DBT w życiu codziennym. Moja pacjentka korzysta z książki "Terapia DBT" (książka dostępna tutaj). Dodam też kilka komentarzy jako specjalista, aby przybliżyć, jak te ćwiczenia wspierają proces terapeutyczny.

Zastosowanie wizualizacji bezpiecznego miejsca

Perspektywa pacjentki:

“W ciągu ostatnich trzech tygodni nie musiałam walczyć z mocnymi frustracjami. Zdarzały mi się przede wszystkim momenty bliżej nieokreślonego niepokoju, lęku i smutku. Jakie techniki zastosowałam z książki „Terapia DBT”?

Kilkukrotnie wizualizowałam sobie bezpieczne miejsce, czasami w momencie, gdy budziłam się w środku nocy i nie mogłam zasnąć, innym razem kiedy byłam zestresowana w ciągu dnia (za dnia łączę to ćwiczenie z leżeniem w wannie). Wyobrażałam sobie, że siedzę w basenie na Santorini z widokiem na ekscytującą przepaść albo płynę żaglówką w prawie bezwietrzną pogodę, a obok mnie siedzi mężczyzna i opowiada coś spokojnym, rzeczowym głosem.”

Komentarz terapeuty DBT:

Wizualizacja bezpiecznego miejsca jest jedną z technik DBT, która pomaga zmniejszyć poziom stresu i lęku, szczególnie w chwilach emocjonalnego przeciążenia. To metoda, dzięki której pacjent tworzy w umyśle miejsce pełne spokoju i bezpieczeństwa, co daje mu przestrzeń na złapanie oddechu w sytuacjach napięcia.

Radykalna akceptacja – akceptacja tego, czego nie można zmienić

Perspektywa pacjentki:

"Radykalna akceptacja – wplatam ją chyba dość naturalnie w moje życie codzienne. Kilka ostatnich sytuacji - wpadł do mnie dawno niewidziany znajomy i nie dość, że patrzył wciąż na zegarek, to jeszcze głównie gadał albo o sobie albo z Rubenem o jego pewnych obsesyjnych zajawkach, które mnie nie interesują. Ponieważ tematu nie dało się zmienić, a gość reagował nerwowo na żartobliwe próby odebrania mu telefonu, stwierdziłam, że posiedzę z kotem na kanapie, od czasu do czasu coś dorzucę, a na przyszłość nie będę się w ogóle upierać przy tym kontakcie. Pomyślałam, że dawno niewidziany znajomy wcale się nie zmienił, tylko ja aktualnie mam jasność, że jego zachowanie mi średnio odpowiada."

Komentarz terapeuty DBT:

Radykalna akceptacja to technika ucząca pacjenta akceptować rzeczywistość, szczególnie tam, gdzie nie ma możliwości jej zmiany. Zamiast walczyć z sytuacjami czy ludźmi, pacjent uczy się oszczędzać energię, akceptując ograniczenia i koncentrując się na własnym rozwoju. Dzięki temu odczuwa mniej frustracji i złości.

Odwracanie uwagi przez działanie

Perspektywa pacjentki:

"Nie mogłam jakoś w ogóle w ostatnią niedzielę wydobyć się z wszechobejmującego mnie smutku i marazmu, szło to już w złym kierunku. Postanowiłam, że zamiast leżeć bez sensu w łóżku i się dołować, co sprawi że będzie jeszcze gorzej, wykonam praktyczne czynności (mycie, ubranie, ogarnięcie kuchni) i przewietrzę się, czyli odwrócę uwagę poprzez działanie, skieruję na inne tory. Po powrocie przeczytałam 3 rozdział DBT i moje myśli poszły w innym kierunku. Druga sytuacja – poprawiłam sobie samopoczucie wykonując czynność nietypową, a w związku z tym przyjemną dla mnie – usiadłam na balkonie późnym wieczorem z czołówką na głowie i czytałam książkę."

Komentarz terapeuty DBT:

Odwracanie uwagi przez działanie to technika z DBT, która pozwala pacjentom na chwilowe "przełączenie" uwagi na neutralne lub pozytywne aktywności, co pomaga w przerwaniu cyklu negatywnych emocji. W ten sposób pacjent nabiera sił do dalszej pracy nad emocjami, gdy te opadną.

Samokojenie i dbanie o własny komfort emocjonalny

Perspektywa pacjentki:

"Odkryłam, że lawendowy olejek eteryczny działa na mnie bardzo uspokajająco. Czasami wcieram go trochę w poduszkę, co pomaga mi zasnąć i sprawia, że czuję się prawie jakby ktoś mi podał środek anestezjologiczny. Skutkiem ubocznym niestety jest to, że budzę się późno i długo jestem nieprzytomna, może przesadzam z ilością tego olejku."

Komentarz terapeuty DBT:

Metody samokojenia, takie jak zapachoterapia, obserwacja przyrody czy angażowanie się w sztukę, pomagają pacjentom nawiązać lepszy kontakt ze sobą i rozwijać zdrowsze sposoby radzenia sobie z napięciem. Te techniki są elementem budowania "emocjonalnego bufora" – pacjent zyskuje narzędzia, które mogą go wspierać w trudniejszych chwilach.

Metody wizualne

Perspektywa pacjentki:

“Stosuję metody wizualne - siadam sobie czasem na balkonie i kontempluję dzikie wino obrastające ścianę, bardzo mnie to uspokaja. Wróciłam ostatnio do robienia zdjęć pięknych rzeczy – roślin, krajobrazów, nastrojowych wnętrz. Fotografia to była kiedyś moja pasja i w sumie nie wiem, czemu ją porzuciłam. Poza tym zamówiłam kilka dni temu nowy obraz do malowania po numerach – portret Indianki z pióropuszem na głowie. Zmodyfikowałam kolory w Photoshopie na ciekawsze moim zdaniem – brąz, fiolet, turkus, malachit - i teraz rozgryzam jak ją namalować. Dziś zajmowałam się mieszaniem farb, tego rodzaju czynność pochłaniania całkowicie moją uwagę na kilka godzin.”

Komentarz terapeuty DBT:

Moja pacjentka zaczęła korzystać z metod wizualnych, które pomagają jej w osiągnięciu stanu wyciszenia. Obserwowanie przyrody, takie jak kontemplacja roślinności na balkonie, czy ponowne zainteresowanie fotografią, pozwalają jej na chwilę zatrzymać się, oderwać myśli od codziennych problemów i skupić się na pięknie chwili. Warto zauważyć, że wykonywanie zdjęć i malowanie po numerach to działania, które wymagają koncentracji i mogą pomóc w obniżeniu napięcia emocjonalnego. Takie formy samopomocy są doskonałym przykładem na to, jak sztuka i estetyka mogą stanowić narzędzie radzenia sobie z emocjami.

Zaangażowane działania

Perspektywa pacjentki:

“Jeśli chodzi o moje zaangażowane działania, zrobiłam małe kroczki do przodu w dwóch sferach – w kierunku związku i pracy. Szukałam pracy na portalach i rozmawiałam z koleżankami, które mogą mi trochę pomóc – jedna chce mnie umówić z osobą zajmującą się ścieżkami kariery pro bono a druga spojrzeć krytycznie na moje cv. Odnowiłam pofil na Tinderze i widzę kto mnie polubił. Proaktywnie napisałam do kilku osób. Zamierzam poza tym zintensyfikować działania i przeanalizować uczucia jakie się we mnie rodzą podczas poszukiwania pracy oraz rozmów z mężczyznami – skąd we mnie takie irracjonalne poczucie zagrożenia.“

Komentarz terapeuty DBT:

W terapii DBT zachęca się pacjentów do podejmowania celów osobistych i zawodowych. Aktywne działanie może być jednocześnie sposobem na rozładowanie napięcia, jak i narzędziem samorozwoju, które wzmacnia poczucie sprawczości i pomaga zrozumieć własne reakcje emocjonalne.

Jak ćwiczenia DBT mogą wspierać codzienne życie?

Techniki terapii DBT, jak wizualizacja, radykalna akceptacja, odwracanie uwagi czy samokojenie, mają ogromny wpływ na codzienne życie. Perspektywa mojej pacjentki pokazuje, że regularne stosowanie tych metod pozwala jej uzyskać większy spokój i równowagę emocjonalną. W codziennym życiu terapia DBT nie tylko pomaga radzić sobie z trudnymi emocjami, ale także wspiera rozwój zdrowych relacji, zwiększa samoświadomość i wzmacnia zdolność do konstruktywnego działania. Wprowadzenie ćwiczeń DBT do rutyny życia codziennego sprawia, że pacjent uzyskuje lepszą kontrolę nad emocjami i jakością swojego życia.